ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

(Copyright, Πατέντες, Εμπορικά σήματα)

ISBN  960-8070-00-7

Σελίδες 272

Copyright 1999 Homo Ecumenicus

O Τι δικαιώματα έχουν οι πνευματικοί δημιουργοί (συγγραφείς, δημοσιογράφοι, συνθέτες, σκηνοθέτες, χορογράφοι, ζωγράφοι, γλύπτες, φωτογράφοι, προγραμματιστές, εφευρέτες, κάτοχοι εμπορικών σημάτων).

O Τα συγγενικά δικαιώματα των ερμηνευτών και εκτελεστών καλλιτεχνών : ηθοποιών, τραγουδιστών, μουσικών, χορευτών.

O Τα συγγενικά δικαιώματα των εκδοτών, των παραγωγών οπτικοακουστικών έργων, των δισκογραφικών εταιριών, των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών.

O Εφευρέσεις                                                                       

O Εμπορικό και βιομηχανικό απόρρητο

O Εμπορικά σήματα

O Η ελληνική νομοθεσία για την πνευματική ιδιοκτησία.

O Η διεθνής προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.

O Πνευματική ιδιοκτησία και Internet

Πρόλογος

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου αποτέλεσε η διαπίστωση αφενός της απαράδεκτης κατάστασης στη χώρα μας όσον αφορά την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και αφετέρου της παντελούς έλλειψης πληροφόρησης πάνω σ’ αυτό το θέμα, πράγμα που κατά τη γνώμη μου αποτελεί και μία από τις βασικές αιτίες αυτής της κατάστασης. Ίσως δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η Ελλάδα αυτή τη στιγμή παρουσιάζει την εικόνα ενός βασίλειου της πειρατείας, όπου παραβιάζονται συστηματικά και κατ’ εξακολούθηση κάθε είδους πνευματικά δικαιώματα με προεξάρχοντα αυτά που αφορούν τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα μουσικά έργα, τα τηλεοπτικά προγράμματα και τα εκπαιδευτικά βιβλία ξένων γλωσσών. Κι αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η χώρα μας έχει υπογράψει τις περισσότερες από τις διεθνείς συνθήκες  για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και μολονότι η εθνική της νομοθεσία περιλαμβάνει έναν σχετικά σύγχρονο νόμο πλαίσιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το πρόβλημα της παραβίασης πνευματικών δικαιωμάτων δεν είναι σοβαρό μόνο επειδή πλήττονται τα συμφέροντα μιας κοινωνικής τάξης, αυτής των πνευματικών δημιουργών, αλλά κυρίως διότι μ’ αυτόν τον τρόπο αποθαρρύνεται η πνευματική δημιουργία, δηλαδή το θεμέλιο του πολιτισμού μας. Αν έχουμε πολιτισμό, το οφείλουμε στη δουλειά του μυαλού μας και, χωρίς αυτήν, είναι βέβαιο ότι θα ζούσαμε ακόμα στις σπηλιές και δεν θα διαφέραμε και πολύ από τα υπόλοιπα ζώα. Επειδή λοιπόν η κοινωνία έχει ανάγκη από μυαλά και ειδικά σήμερα που το ρόλο των χεριών έχουν αναλάβει οι μηχανές, πρέπει με κάθε τρόπο να υποστηριχθεί η πνευματική δημιουργία Πρέπει να θέσουμε σαν βασικό κοινωνικό στόχο τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων στις οποίες το πνεύμα μπορεί να αναπτυχθεί και να δράσει. Τέτοιες συνθήκες σίγουρα δεν είναι αυτές όπου επωφελούνται από τη χρήση και εκμετάλλευση του πνευματικού έργου όλοι οι άλλοι εκτός από το δημιουργό του ή το δικαιούχο του. Είναι δικαιολογημένη υπό αυτές τις συνθήκες η καχυποψία των δημιουργών και η επιφυλακτικότητά τους στο να παρουσιάσουν τη δουλειά τους και να την εμπιστευθούν στα χέρια εκείνων που θα την κάνουν προσιτή στο κοινό. Έτσι όμως δεν ευνοείται η πνευματική δημιουργία ούτε προάγεται ο πολιτισμός.

Πρέπει επομένως να ενθαρρυνθούν οι δημιουργοί ώστε να παρουσιάζουν στην κοινωνία το έργο τους χωρίς το φόβο της κλοπής και της παράνομης εκμετάλλευσής του αφενός και αφετέρου με τη σιγουριά ότι θα ανταμειφθούν υλικά και ηθικά ανάλογα με την αξία του έργου τους. Επίσης πρέπει να δημιουργηθεί συνείδηση στην κοινωνία ότι το πνευματικό έργο δεν είναι αποτέλεσμα της επιφοίτησης του Αγίου Πνεύματος ούτε κάποιου κληρονομικού χαρίσματος για το οποίο ο δημιουργός του δεν κουράστηκε καθόλου και άρα δεν αξίζει να αμειφθεί γι αυτό. Δεν είναι έκφραση κάποιου έμφυτου ταλέντου όπως πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, αλλά προϊόν εργασίας και μάλιστα σκληρής. Είναι η εξωτερίκευση σε απτή μορφή της συσσωρευμένης γνώσης και εμπειρίας που έχει αποκτηθεί με πολύ κόπο και σε μεγάλο μήκος χρόνου που καλύπτει όλη σχεδόν τη ζωή του δημιουργού. Η δημιουργία προϋποθέτει εκτός από την ευαισθησία και τη δίψα για απόκτηση γνώσεων, εμπειριών και δεξιοτήτων, μακροχρόνια ενασχόληση με τις δραστηριότητες εκείνες που παρέχουν τις πρώτες ύλες και τα εργαλεία για πνευματική δημιουργία, όπως το διάβασμα και η αναζήτηση γενικά της πληροφόρησης και της γνώσης και η εξάσκηση και καλλιέργεια καλλιτεχνικών ή άλλων δεξιοτήτων. Εξ άλλου δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι οι δημιουργικοί άνθρωποι εργάζονται ακόμα και στον ύπνο τους και κατά κανόνα παράλληλα με κάποια άλλη εργασία που ασκούν για βιοπορισμό. Αξίζει λοιπόν να αμειφθεί η εργασία τους και μάλιστα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο είδος εργασίας γιατί σε τελική ανάλυση ο πολιτισμός μας είναι αποτέλεσμα της δικής τους πνευματικής εργασίας. Αυτό πρέπει να συνειδητοποιήσει η κοινωνία και, εάν μη τι άλλο, τουλάχιστον να αισθάνεται κάποια ενοχή όταν προσπαθεί να αποκτήσει και να απολαύσει προϊόντα πνευματικής εργασίας από παράνομη αντιγραφή ή μετάδοση ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο γιατί θα γνωρίζει ότι έτσι στερεί την αμοιβή από αυτούς που δούλεψαν και την δικαιούνται και αμείβει αντίθετα τους αντιγραφείς και τους κλέφτες.

Είναι αυτονόητο ότι αυτή η συνειδητοποίηση αφορά πρωτίστως τους ίδιους τους δημιουργούς οι οποίοι επί πλέον έχουν την υποχρέωση να είναι ενημερωμένοι τόσο για τα δικαιώματά τους, όσο και για τους κανόνες του παιχνιδιού σε σχέση με την οικονομική εκμετάλλευση της πνευματικής τους ιδιοκτησίας.

Σκοπός λοιπόν της συγγραφής αυτού του βιβλίου είναι να συμβάλει στην κάλυψη του κενού που υπάρχει στην πληροφόρηση για τα θέματα της πνευματικής ιδιοκτησίας και έμμεσα στην ενθάρρυνση της πνευματικής δημιουργίας.

Φωτεινή Στογιάννου

Ιούνιος 1999

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Τι είναι η πνευματική ιδιοκτησία

Η έννοια του όρου ‘πνευματική ιδιοκτησία’

Κατηγορίες πνευματικής ιδιοκτησίας

Έργα λόγου και τέχνης

Έργα λόγου

Έργα δραματικής τέχνης

Μουσικά έργα 

Οπτικοακουστικά έργα

Έργα εικαστικών και γραφικών τεχνών

Παράγωγα έργα

Προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών

Εφευρέσεις

Εμπορικό και βιομηχανικό απόρρητο

Εμπορικά σήματα

Ποιοι θεωρούνται δικαιούχοι πνευματικών δικαιωμάτων

Οι αρχικοί δικαιούχοι

Οι δικαιούχοι συγγενικών δικαιωμάτων

Οι δικαιούχοι από μεταβίβαση

Τι είδους δικαιώματα έχουν οι δικαιούχοι πνευματικής ιδιοκτησίας

Το περιουσιακό δικαίωμα

Το ηθικό δικαίωμα

Συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων

Ανάθεση διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης

Τα δικαιώματα κατά κατηγορία δικαιούχων

Τα δικαιώματα των δημιουργών του γραπτού λόγου (συγγραφέων , δημοσιογράφων )

Τα δικαιώματα των συνθετών και στιχουργών

Τα δικαιώματα των σκηνοθετών

Τα δικαιώματα των θεατρικών συγγραφέων

Τα δικαιώματα των δημιουργών έργων των εικαστικών τεχνών (ζωγράφων, γλυπτών, χαρακτών κλπ)

Τα δικαιώματα των φωτογράφων

Τα δικαιώματα των ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών (ηθοποιών, τραγουδιστών, μουσικών, χορευτών κ.λ.π.)

Τα δικαιώματα των εκδοτών

Τα δικαιώματα των παραγωγών υλικών φορέων ήχου και εικόνας (δισκογραφικών εταιριών, κινηματογραφικών παραγωγών )

Τα δικαιώματα των ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών

Τα δικαιώματα των δημιουργών software

Τα δικαιώματα των εφευρετών

Τα δικαιώματα των δικαιούχων εμπορικών σημάτων

Περιορισμοί στα πνευματικά δικαιώματα

Σε ποιες περιπτώσεις περιορίζονται τα πνευματικά δικαιώματα των δικαιούχων

Πως αποκτώνται τα δικαιώματα

Στα έργα λόγου και τέχνης

Στις εφευρέσεις

Στα εμπορικά σήματα

Προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας

Ποιες πράξεις συνιστούν προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας

Σε τι συνίσταται η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας

Μέτρα πρόληψης

Αστικές κυρώσεις

Ποινικές κυρώσεις

Η διάρκεια της προστασίας

Πόσο διαρκεί η ισχύς των διαφόρων πνευματικών δικαιωμάτων

Το νομικό πλαίσιο προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας

Ποιο δίκαιο διέπει την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας

Νόμος 2121/93 για την πνευματική ιδιοκτησία

Νόμος 1733/87 για τις εφευρέσεις

Νόμος 2239/94 για τα εμπορικά σήματα

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η διεθνής προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας

Γενικά

Έργα λόγου και τέχνης

Εφευρέσεις

Σήματα

Οι διεθνείς συμβάσεις για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας

Η Σύμβαση της Βέρνης

Η Συμφωνία TRIPS

Η Παγκόσμια Σύμβαση για την Πνευματική Ιδιοκτησία

Οι διεθνείς οργανισμοί πνευματικής ιδιοκτησίας

WIPO (World Intellectual Property Organization)

CISAC ( International Confederation of Societies of Authors and Composers - Παγκόσμια Συνομοσπονδία Εταιρειών Συγγραφέων και Συνθετών

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

Πνευματική ιδιοκτησία και Ιντερνέτ

Η αδυναμία εφαρμογής της παραδοσιακής νομοθεσίας μέσα στον κυβερνοχώρο

,